قبلا کتابها و دورههایی که دانشجوهای سال اول و دوم کارشناسی فیزیک بهشون نیازدارند رو معرفی کرده بودم. همین طور بحث مفصلی در مورد دورهها (کورسها) اینجا و اینجا کرده بودم. معمولا بچهها سال دوم و سوم دروس الکترومغناطیس و مکانیککوانتومی رو میگیرند و شاید بشه گفت اصلیترین درسهای دورهی کارشناسی فیزیک همین دوتا درس باشه. برای همین من سعی میکنم طی این پست کمی از تجربیاتم بگم:
۱) الکترومغناطیس:
چیزی که لازمه تا این درس رو راحت شروع کنید و در حین ترم کمتر اذیت بشید مرور مفاهیم اصلی فیزیک پایه۲ و آنالیزبرداری هست که احتمالا آخرای ریاضی پایه۲ و ریاضیفیزیک باهاش مواجه شدید. الکترومغناطیس از لحاظ مفهومی زیاد سخت نیست ولی از لحاظ تکنیکی سختترین درس کارشناسی به نظر میرسه چون که کار کردن با آنالیز برداری زیاد خوشایند ملت نیست!
اگر دنبال یک کتاب آموزشی خوب میگردید که به خوبی درس رو توضیح داده باشه، مثالهای خوبی زده باشه و در نهایت تمرینهای مناسبی رو در اختیارتون بذاره بدون هیچ شکی سراغ کتاب «آشنایی با الکترودینامیک، دیوید گریفیث» برید. نسخه ۴ام این کتاب تفاوت چندانی با نسخهی قبلی نداره با این وجود مسئلههای به شدت جالب و قابل تفکری بهش اضافه شده. در ضمن گریفیث از جمله کسانی هست که خودش برای کتابهاش حلالمسائل مینویسه پس شما میتونید به راحتی پاسخ صحیح همه پرسشها و تمرینهای کتاب رو داشته باشید. بعد از گریفیث به شما کتاب «الکترودینامیک کلاسیک، والتر گراینر» رو پیشنهاد میکنم و بعد از اون کتاب «الکتریسیته و مغناطیس، پرسل و مورین». این دو کتابهای خیلی خوبی هستند به ویژه اینکه مثالهای متنوعی دارند. به نظر من این سه کتاب بهترین کتابهایی هستند که دانشجوهای سال دوم و سوم کارشناسی میتونند ازشون برای یادگیری الکترومغناطیس استفاده کنند. با این وجود کتابهای دیگهای هم هستند از جمله:
- Classical Electrodynamics, 2nd Edition by Hans Ohanian
- Electromagnetic Fields and Waves 3rd Edition by Paul Lorrain, Dale R. Corson, Francois Lorrain
- Electricity and Magnetism by Munir H. Nayfeh, Morton K. Brussel
- Foundations of Electromagnetic Theory, 4th Edition by John R. Reitz, Frederick J. Milford, Robert W. Christy
این کتابها کمی قدیمی شدند با این حال بعضی از اساتید (که اونها هم قدیمی شدند) ممکنه این کتابها رو به عنوان کتاب مرجع معرفی کنند. با این وجود تجربهی شخصی من میگه که این کتابها، کتابهایی نیستند که موقع خوندنشون آدم خسته نشه. ایمان خیلی وقت پیش کتاب «آشنایی با الکترودینامیک، دیوید گریفیث» با «مبانی نظریه الکترومغناطیس، ریتز و میلفورد» رو مقایسه کرده، میتونید این مقایسه رو بخونید!
اگر دنبال این هستید که کتابی داشته باشید که مطالب رو با ریاضیات استوارتری بررسی کرده باشه و به موضوع الکترودینامیک بیشتر ریاضیاتی نگاه کرده باشه کتاب «الکترودینامیک جکسون» رو بخونید. این کتاب معمولا مرجع درس الکترودینامیک برای مقطع کارشناسی ارشد هست. اگر هم دنبال این هستید که مطالب رو عمیقا بهفمید و فوقالعاده لذت ببرید و از فرط هیجان نتونید روی صندلی بندشید به این کتابها (Lecture Notes) مراجعه کنید:
- Classical Electrodynamics (Advanced Book Program) by Julian Schwinger
- The Feynman Lectures on Physics, vol.2
در نهایت پیشنهاد من اینه که با کتاب «آشنایی با الکترودینامیک، دیوید گریفیث» پیش برید و تا جایی که میتونید مسئلههاش رو حل کنید و در کنار اون هر موقع که فرصت کردید به نوشتههای شویینگر مراجعه کنید! در مورد دورههای آنلاین هم به پست «لیسانس فیزیک با بیژامه» مراجعه کنید. بهترین دوره برای این درس، ویدیوهای کلاس دکتر بهمنآبادی در دانشگاه صنعتی شریف هست.
۲) مکانیک کوانتومی:
قبلا بحث مفصلی در مورد کورسهای موجود برای مکانیک کوانتومی کردم و مجددا توصیه میکنم که حتما همراه مطالعهتون و کلاس رفتنتون یک کورس ببینید. مجددا اولین کتابی که معرفی میکنم کتاب «آشنایی با مکانیک کوانتومی، دیوید گریفیث» هست. تمامی مواردی که برای کتاب الکترومغناطیس گریفیث گفتم برای کتاب کوانتومش هم صادقه! گریفیث واقعا معلم فوقالعادهای هست. بعد از گریفیث «مکانیک کوانتومی، مفاهیم و کاربردها، نورالدین زتیلی» رو پیشنهاد میکنم به خاطر تعدد زیاد سوالهای حل شدهش.
اگر دنبال یک مرجع فارسی خوب هستید به درسگفتارهای دکتر کریمیپور مراجعه کنید! این درسگفتارها به شدت قوی نوشته شدند و میتونه همراه با کورس ایشون در دانشگاه شریف یک دورهی آموزشی مناسبی رو برای شما فراهم کنه!
حقیقتش کتابهای خوب دیگه ای هم میشه لیست کرد، به نظر من بعد از گریفیث این کتابها خوب هستند:
- Quantum Mechanics by Claude Cohen-Tannoudji
- Quantum Mechanics: An Introduction Walter Greiner
- Quantum Physics of Atoms, Molecules, Solids, Nuclei, and Particles by Robert Eisberg, Robert Resnick
و بعد از اینها، کتابهای زیر به عنوان مرجع:
- Modern Quantum Mechanics, 2nd Edition by J. J. Sakurai
- The Feynman Lectures on Physics, Volume III quantum mechanics
- Introductory Quantum Mechanics 4th Edition by Richard Liboff
- Quantum Mechanics by Gennaro Auletta, Mauro Fortunato, Giorgio Parisi
- Lectures on Quantum Mechanics by Paul A. M. Dirac
- Quantum Mechanics: Symbolism of Atomic Measurementsby Julian Schwinger
- Quantum Mechanics, Third Edition: Non-Relativistic Theory (Volume 3) by L. D. Landau, L. M. Lifshitz
- Principles of Quantum Mechanics, by R. Shankar
- Quantum Physics of Atoms, Molecules, Solids, Nuclei, and Particles by Robert Eisberg, Robert Resnick
- Steven Weinberg-Lectures on Quantum Mechanics
در نهایت یادتون باشه که بهترین کتاب، پرمسئلهترین کتابه برای شما و اینکه انتخاب کتاب کاملا سلیقهای هست، شاید سلیقهی شما با سلیقهی من یا استادتون سازگار نباشه و شما کتاب دیگهای رو در اولویت قرار بدید! به هر حال صلاح مملکت خویش خسروان دانند!
واقعا ممنون
بسیار جامع و مفید
اسم کامنت بالا رو نادیده بگیرید !
مقایسه ای غیر منصفانه بود بین گریفیتث و میلفورد.بهتره بجای این مقایسه های مغرضانه عقلتو به کار بندازی تا بعضی مفاهیم رو هم خودت با پیگیری و تلاشت درک کنی. قرار نیست کتابی نوشته بشه که همه چیز رو “هلو برو تو گلو” گفته باشه
سلام. وقتی کتابی هست که این کار رو انجام میده، بهتر نیست که ازش استفاده کنیم؟!
خوب بود
من كه با مقايسه ي بين گريفيتث و ميلفورد موافق بودم(البته من ميلفورد رو كامل نخوندم) ولي واقعأ با گريفيتث حال ميكنم
سلام، وقتتون بخیر.
خیلی خیلی ممنون بابت سایت خوبی که دارید،یه سوال داشتم
من دانشجوی رشته فیزیک هستم و تا الان چهار ترم گذروندم،طبق چارت درس های دانشگاه ترم آینده (ترم۵) مکانیک کوانتومی۱ خواهیم داشت و من تصمیم گرفتم که حتتتما قبل از شروع ترم جدید،یک دور خودم مکانیک کوانتومی رو در تابستان بخونم، و همینطور از قبل تصمیم گرفتم کورس فیزیک۲ و فیزیک۱ بببینم و مسئله حل کنم از طرفی ترم پیش درس فیزیک جدید حذف کردم چون واقعا نمیفهمیدم استاد چی میگه؟؟ و دغدغه خوندن اونم دارم و نمی دونم توی این فرصت پیش رو بهترین کار چیه؟
باتوجه به اینکه شما گذروندین این مراحل و آشناتر هستین ممنون میشم راهنماییم کنید…
سلام. به نظرم بد نیست که اولش استراحت کنید و بعد کورس مناسب ببینید. خودتون رو خسته نکنید ولی خب مطالعه هم داشته باشید. چه کورسی؟ چیزی که توش ضعیفتر هستید!
سلام من دانشجوی لیسانس فیزیک دانشگاه اصفهانم
لطفادر مورد کتاب های ترمودینامیک و مکانیک آماری هم توضیحی بدید
ممنون
سلام. این نوشته رو بخونید: http://www.sitpor.org/2019/01/thermo/
[…] که فیزیک لیزر رو یاد بگیرین طبیعتا باید درسهایی مثل الکترومغناطیس و مکانیک کوانتومی رو خیلی خوب یادبگیرید. دست کم در اندازهای که بچههای […]
سلام من دانشجو کارشناسی فیزیکم و ترم ۵
به شدت عاشق رشتم ولی متاسفانه بنابه دلایلی نتونستم درست درس بخونم و میخوام از الان شروع کنم
نمیدونم از کجا و چطور شروع کنم چون سر هر کتابی میرم برای یه سری اطلاعات اولیه منو به کتب دیگه ارجاع میده و این خیلی گیج کنندس ، ممنون میشم راهنماییم کنید
سلام
راهش اینه که بیشتر تلاش کنید و سعی کنید سریع چیزهایی که نیازه رو یادبگیرید.
مقایسه بین ریتس و گریفیث رو پسندیدم . ریتس واقعا گنگ توضیح داده و اصلا خوب نیست . به نظرم مسائل اخر فصل هاش خوبن تازه اونم گریفیث خیلی بهتر عمل کرده تو این مورد!
اما یه چیزی رو فراموش کردید ..
یه کتابی هست به اسم الکترومغناطیس موج و میدان چنگ ، این کتاب رو من شنیدم برای بچه های برق مناسبه(من رشتم فیزیکه) اما وقتی خوندمش دیدم واقعا مطالب رو به خوبی اموزش داده و مسائل خیلی خوبی رو اخر فصل قرار داده . کاملا مفهومی .. درسته که یه چیزاییش حذف شده ازش مثل دلتای دیراک ، بسط چند قطبی ولی واقعا اگه اینارو در نظر نگیریم کتاب فوق العاده خوبیه..
من حتی با این کتاب بیشتر از گریفیث حال میکنم .. گریفیث هم یه جاهاییش ضعیف تر از کتاب چنگ هست و حتی خلاصه تر .. یهو تو مثالش یه فرمولی میبینی که هیچ جای کتاب اثبات نشده و حتی نگفته چجوری بدست اومده ! (روش تصویر بار نقطه ای و کره ) یا تو کتاب اقای چنگ انالیز برداری خیلی بهتر اموزش داده شده .. روش تبدیل بردار های مختصات به همدیگه با ماتریس رو خیلی خوب گفته.. در حالی که تو گریفیث این مطالب به خوبی اموزش داده نشده…
نظرتون چیه؟
سلام، وقت بخیر و خداقوت. خیلی ممنون از سایت خوبتون؛من که هر برای هر درسی بخوام کتاب انتخاب کنم اول یه سر میام اینجا. ببخشید یه سوال داشتم یکی از دوستام کتاب فیزیک کوانتومی آیزنبرگ و ترمودینامیک کالن، زبان اصلی رو به من هدیه داده به نظرتون وقتم رو صرف خوندشون بکنم یا گریفیث و گراینر کافیه؟و اصلا چه جور کتاب هایی هستن؟
سلام. به نظرم مزه کنید ببینید میپسندید یا نه 🙂
کتابها برای آدمای متفاوت حسهای متفاوتی ایجاد میکنند.
مکانیک کوانتمی کوهن کتاب فوق العادهای هست که ترجمه هم شده
سلام
به نظرتون برای رشته فیزیک برداشتن الکترومغناطیس ترم سوم کار اشتباهیه؟
سلام. بستگی به تواناییها و برنامه شما داره!
[…] سماوی داره. یادمه گریفیث به خوبی به این ماجرا توی کتابش اشاره […]
در پاسخ و هم نظر با مجتبی 12/11/2020 باید عرض کنم که کاملا درست می فرمایید. من سالها پیش برق خونده م و تقریبا همه دانشگاهها کتاب چنگ رو برای الکترو مغناطیس استفاده می کردن. البته فکر میکنم شش فصل اول برای الکترومغناطیس و بقیه کتاب برای درسی به نام میدانها و امواج، که مختص گرایش مخابرات بود استفاده می شد.
اگه سرفصلهایی که کم داره رو از جای دیگه بخونیم کتاب بی نظیریه، بخصوص همون اول آنالیز برداری رو در حد مورد نیاز و بسیار تمیز و قابل فهم آموزش میده. در کل روند تاریخی رو نادیده گرفته و بر اساس اصول موضوعه پیش رفته و کار رو جامع و مانع کرده.
ویدئوهای کلاس آقای بهمن آبادی رو هم چند سال پیش که می خواستم ارشد شرکت کنم دانلود کردم و تماشا کردم. ایشون هم خیلی خوب تدریس می کنن و تقریبا با مطالب کتاب چنگ منطبق پیش میرن هر چند که منبعشون رو مطمئن نیستم که چنگ هست یا کتاب دیگه ایه.
موفق باشید.