رفتن به نوشته‌ها

پشت‌پرده نجوم

«پشت‌پرده نجوم» عنوان یک سری از لایوهای اینستاگرامی هست که در آن با چند نفر از دانشجویان و اساتید دانشگاهی، درمورد تصویر درست علم نجوم و فرآیندها و اتفاقاتی که در عمل، در جامعه علمی در جریان است، گفت‌و‌گو شده و هم‌چنین کندوکاوی درمورد مسائل مهمی از قبیل روایتگری در علم و شبه‌علم داشته است.

این روزها برای علاقه‌مندان به علم نجوم کلی منابع مختلف وجود دارن که مطالب نجومی به اشتراک میذارن؛ از روزنامه‌ها و مجلات گرفته تااا سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی و پیج‌های اینستاگرامی. مطالبی هم که معمولا ارائه میشن، اخبار یا مطالب علمی و آموزشی هستن که به‌نوعی انگار دستاوردهای علم نجوم رو پشت ویترین به نمایش میذارن. البته که این‌ها ـ اگه درست انجام بشه ـ کارای خوب و مفیدی هستن. اما این فقط یک وجه ماجراس!

یه وجه دیگه‌ای که اتفاقاً شاید خیلی مهم‌تر باشه و متأسفانه کمتر بهش پرداخته میشه اینه: زیر این پوسته‌ای که از علم نجوم نشون داده میشه چه‌خبره؟ چه فرآیندهایی دارن اتفاق می‌افتن تا مثلاً نظریه‌ای متولد بشه یا یک دستاورد علمی رقم بخوره؟ افرادی که توی محیط آکادمیک فعال هستن، دقیقاً چیکارا میکنن؟! چقدر تصویر ما از علم نجوم با چیزی که در عمل داره توی جامعه علمی اتفاق میفته مطابقت داره؟

حالا سوالی که این وسط پیش میاد اینه که اگر خواستیم درمورد نظریات و دستاوردهایی که در زیر پوسته‌ی علم اتفاق افتادن با مردم صحبت کنیم، راه درستش چیه؟ چطور مطالب علمی رو طوری با دیگران به اشتراک بذاریم که در عین دقت، از جذابیت کافی هم برخوردار باشه؟ به بیانی دیگه، چطور باید «روایتگری در علم» انجام داد؟

یه وجه دیگه ماجرا هم آفت‌ها هستن؛ چیزهایی که نقاب علم رو زدن، ولی هیچ سنخیتی با واقعیت علم ندارن. به این‌جور چیزها میگیم «شبه‌علم». اما سروکله شبه‌علم از کجا پیدا میشه؟ چطور میشه شبه‌علم رو از علم واقعی تشخیص داد؟ و …

«پشت‌پرده نجوم» حاصل چند گپ‌و‌گفتی هست که در بستر لایو اینستاگرام انجام شده و در اونها محمد مهدی موسوی، فیزیک‌پیشه و روایتگر نجوم، با چند نفر از اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، راجع‌به این موضوعات و سوالات گفت‌و‌گو کرده. ویدیو، صوت و متن پشتیبان این گفت‌و‌گو‌ها از طریق لینک‌های زیر در دسترس هستند:

☑ گفت‌و‌گوی اول: فراز و فرودهای تاریخی علم نجوم

☑ گفت‌و‌گوی دوم: علم و ترویج آن

☑ گفت‌و‌گوی سوم: وبلاگ‌نویسی و روایتگری در علم

☑ گفت‌و‌گوی چهارم و پنجم: علم و شبه‌علم

☑ گفت‌و‌گوی ششم: جایگاه علم داده در نجوم امروزی