معروف است که سیستمهای پیچیده در مقیاس ریز، اجزایشان برهمکنشهای موضعی دارند ولی در مقیاس درشت، رفتارهای «پدیداره» از خود نشان میدهند که شبیه به رفتار اجزا در مقیاس ریز نیستند. اما به راستی این پدیدارگی چیست؟ آیا درک ویژگیها یا رفتارهای پدیداره نیاز به چیزهای دیگری دارد؟ در این سخنرانی که بر اساس مقاله مروری زیر است، به این مسئله میپردازیم.
https://arxiv.org/abs/2507.04951
واکسیناسیون فراگیریکی از مهمترین مداخلههای دارویی برای مقابله با همهگیری بیماریها است. مدلهای کلاسیک همهگیرشناسی وجود آستانهای برای میزان واکسیناسیون جامعهای برای رسیدن به ایمنی جمعی را پیشبینی میکنند. تلاش برای واکسینه کردن ۷۰٪ جامعه نمونهای از استفاده از پیشبینیهای این قبیل مدلهاست. با این وجود دادههای دنیاگیری کوید-۱۹ خلاف این ادعا را نشان داده است. چرا رسیدن به آستانه ایمنی جمعی حتی با داشتن کارآمدترین واکسنها در ایجاد ایمنی و جلوگیری از انتقال بیماری تبدیل به امری چالشبرانگیز شده است؟!
دربخش نخست این سخنرانی، با در نظر گرفتن توپولوژی شبکه تماس، توزیع واکسن، همبستگی بین افراد واکسینه شده و کارآمدی واکسنها در ایمنی و جلوگیری، آستانه ایمنی جمعی و اندازه همهگیری را به دست آوردیم. نشان دادیم که حتی با وجود کارآمدترین واکسنها، اندازه همهگیری تابع یکنوایی از میزان هوموفیلی در رفتار افراد در واکسینهشدن است و به خاطر وجود هوموفیلی، رسیدن به ایمنی جمعی میتواند کاملا غیرممکن باشد. در قسمت دوم این ارائه با معرفی یک مداخله غیردارویی به نام «رهگیری تماس» به عنوان روشی موثر و کمهزینه در کنترل شیوع بیماریها، به کم و کیف اثربخشی این مداخله بر یک همهگیری پرداختیم.